Theo văn bản của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) gửi các doanh nghiệp thành viên, Nghị định số 37/2024/NĐ-CP ngày 4/4/2024 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 26/2019/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Thủy sản (Nghị định 37) có hiệu lực từ 19/5/2024 và Nghị định 38/2024/NĐ-CP ngày 5/4/2024 về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản (Nghị định 38) là khung pháp lý quan trọng điều chỉnh các biện pháp quản lý cho mục tiêu phát triển bền vững ngành thủy sản nói chung và chống khai thác IUU nói riêng.

Ngay khi hai nghị định mới được ban hành, VASEP đã tổ chức hội nghị phổ biến các quy định mới của hai nghị định trên vào ngày 23/4 và gần đây nhất là ngày 15/7. Hiệp hội đã có văn bản số 54/CV-VASEP ngày 13/5 báo cáo, kiến nghị tới lãnh đạo Bộ NN-PTNT về các nội dung bất cập, vướng mắc.

Theo đó, Hiệp hội hết sức chia sẻ với khó khăn của cộng đồng doanh nghiệp và đã nhận được rất nhiều ý kiến phản ánh, kiến nghị của đông đảo doanh nghiệp về một số quy định bất cập, vướng mắc và gây quan ngại lớn cho trước hết là cộng đồng doanh nghiệp và sau đó là các ngư dân khai thác biển.

Cụ thể là 4 bất cập lớn, gồm: Thứ nhất là quy định về kích thước khai thác tối thiểu tại Phụ lục V, Nghị định 37 đối với cá ngừ vằn là 500mm (loài di cư, có giá trị thương mại lớn) và một số loài có sản lượng thương mại quan trọng khác như cá trích xương, mực ống, tôm sắt cứng, cá hố... là chưa phù hợp.

Thứ hai, quy định “Không trộn lẫn nguyên liệu thủy sản có nguồn gốc từ khai thác nhập khẩu với nguyên liệu thủy sản có nguồn gốc từ khai thác trong nước vào cùng một lô hàng xuất khẩu” tại Nghị định 37 là một quan ngại lớn tiếp theo đối với tất cả các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu các sản phẩm hải sản khai thác.

Thứ ba, quy định thông báo trước khi cập cảng 72 giờ đối với tàu nước ngoài khai thác, vận chuyển, chuyển tải thủy sản và 48 giờ đối với tàu container nhập khẩu tại Nghị định 37 cũng đang khiến các doanh nghiệp băn khoăn vì chưa phù hợp với thực tiễn.

Thứ tư, nhiều yếu tố đầu vào và liên quan đến các khâu “phía trước” trong chuỗi khai thác ảnh hưởng đáng kể đến việc làm giấy xác nhận nguyên liệu thủy sản (SC), giấy chứng nhận nguồn gốc thủy sản khai thác (CC) và cả giấy chứng nhận y tế (Health certificate - HC) phục vụ cho xuất khẩu khiến doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn.

Trước nhiều tác động đến sản xuất, kinh doanh cho cả doanh nghiệp và ngư dân sau 2 tháng Nghị định 37 có hiệu lực, VASEP đang tiếp tục nỗ lực xúc tiến các hoạt động chuyển tải và báo cáo, kiến nghị với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Bộ NN-PTNT.

Trong thời gian chờ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xem xét, sửa đổi Nghị định 37 và có các chỉ đạo để kịp thời tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và ngư dân, Hiệp hội đề nghị các doanh nghiệp thành viên cam kết chống khai thác IUU, tiếp tục duy trì và tăng cường các biện pháp kiểm soát, tuân thủ tốt các quy định tại Nghị định 37 nói riêng và các quy định pháp lý khác liên quan tới chống khai thác IUU, bao gồm cả 4 nhóm khó khăn, vướng mắc kể trên.

Trước đó, Văn phòng Chính phủ đã ban hành Văn bản số 5029/VPCP-TH truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái về việc tháo gỡ vướng mắc, khó khăn cho các doanh nghiệp thủy sản.

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái đã giao các Bộ Tài chính, NN-PTNT theo chức năng, nhiệm vụ được giao, chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan rà soát nội dung kiến nghị của VASEP và khẩn trương xử lý theo thẩm quyền; trường hợp vượt thẩm quyền báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong tháng 7/2024.