Sáng 30/9, Hiệp hội Nước mắm Việt Nam phối hợp với Hiệp hội Văn hóa ẩm thực Việt Nam tổ chức tọa đàm với chủ đề “Nước mắm Việt nâng tầm ẩm thực Việt”. Sự kiện nằm trong khuôn khổ Festival Thu Hà Nội - Ẩm thực Hà Nội diễn ra từ ngày 29/9 đến 1/10.

Tham gia tọa đàm có các cơ quan quản lý nhà nước, diễn giả là các nhà sử học, nhà nghiên cứu ẩm thực, nhà khoa học… để trao đổi và chia sẻ các nghiên cứu, ý kiến mà nước mắm Việt - Ẩm thực Việt gắn kết tạo nên những món ăn đậm đà, đặc trưng của các vùng miền trên cả nước, nổi tiếng thế giới.

Nước mắm thể hiện giá trị ẩm thực, tính cộng đồng của người Việt

Nước mắm là gia vị không thể thiếu trong bữa cơm người Việt, được ưu ái gọi tên là “Di sản truyền khẩu”, cấu thành từ cá biển và muối ủ chượp nhiều tháng mới “nhỉ” ra dòng nước tinh khiết vàng sánh tạo nên hương vị đậm đà tự nhiên. Ngay từ thế kỷ thứ X, nước mắm đã trở thành nhu cầu không thể thiếu trong chế biến món ăn phục vụ đời sống hàng ngày. Do vậy (có thể là khiên cưỡng), nước mắm mặc nhiên đã là Di sản trong lòng dân gian.

“Ngay từ thế kỷ thứ X, Việt Nam đã là quốc gia sản xuất và biết dùng nước mắm để chế biến và làm gia vị cho món ăn. Chính điều này đã làm bước đệm và tiền đề cơ bản cho dòng món ăn Việt Nam phát triển bền vững", nhà sử học Dương Trung Quốc nói về giá trị lịch sử hành trình của nước mắm Việt.

Cũng theo nhà nghiên cứu văn hóa ẩm thực - Phó Chủ tịch Hiệp hội Văn hóa ẩm thực Việt Nam, ông Lê Tân: “Trong ẩm thực, nước mắm là một nguyên liệu lưỡng dụng được người dân Việt Nam sử dụng trong rất nhiều hình thức như (ăn trực tiếp, qua chế biến..); gia vị, nguyên liệu… hoặc uống trực tiếp (chống lạnh, tăng cường sinh lực, cân bằng nhiệt độ cho cơ thể) đối với những người hay đi biển.

Trong hầu hết các món ăn Việt Nam, nước mắm là một gia vị chính không thể thiếu. Đỉnh cao của nước mắm chính là hồn cốt của món ăn. Nước mắm là loại gia vị “quốc hồn quốc túy” của người Việt trong mỗi bữa ăn, là niềm tự hào trong tâm thức mỗi người con đất Việt khi nhắc đến ẩm thực quê hương”.

"Hầu hết tất cả các nhà hàng, quán ăn ở Việt Nam đều sử dụng nước mắm trong khâu tẩm ướp, khi xào, nấu. Thậm chí 40% các nhà hàng Âu ở Việt Nam cũng dùng nước mắm trong một số món ăn của mình", nghệ nhân Phạm Tuấn Hải - Master Chef, Giám khảo Vua đầu bếp Việt Nam, Phó Chủ tịch HĐQT Công ty CP Dapfood thuộc Tập đoàn Đông Á chia sẻ.

Nâng giá trị nước mắm lên thành thương hiệu quốc gia

Bàn về việc đưa nước mắm trở thành thương hiệu nhận diện mỗi khi thế giới nhắc đến ẩm thực Việt, món ăn Việt, ông Phạm Hồng Quất, Cục trưởng Cục phát triển thị trường và Doanh nghiệp Khoa học công nghệ, Bộ Khoa học và Công nghệ nhấn mạnh đến tầm quan trọng trong việc bảo tồn, nâng tầm nước mắm Việt.

Để nước mắm Việt gắn liền với ẩm thực Việt và ngày càng trở nên nổi tiếng hơn với thế giới, rất cần những đại sứ trẻ là công dân Việt Nam trên khắp mọi miền đất nước, là các bạn nước ngoài yêu thích món ăn Việt Nam. Họ sẽ cùng chung tay quảng bá để nước mắm Việt, Ẩm thực Việt trở thành “người bạn đồng hành” ngát hương đượm vị trong mỗi bữa ăn hàng ngày…

Cũng theo PGS.TS Trần Đáng - Chủ tịch Hiệp hội Nước mắm Việt Nam, trong thời gian tới, Hiệp hội Nước mắm Việt Nam sẽ phối hợp với Hiệp hội Văn hóa Ẩm thực Việt Nam xây dựng đề án nâng tầm nước mắm thành Thương hiệu Quốc gia, nhằm đưa nước mắm, gia vị cốt lõi của các món ăn Việt lên tầm cao mới.

Đồng thời chung tay xây dựng bộ hồ sơ trình Chính phủ công nhận nước mắm là Di sản phi vật thể của Việt Nam. Hai hiệp hội nghiên cứu lên kế hoạch tổ chức các lễ hội liên quan đến nước mắm để giới thiệu giá trị đỉnh cao của "dòng chảy" văn hóa ẩm thực đặc sắc của người Việt tới khách du lịch quốc tế đến Việt Nam.

Tất cả các hoạt động trên cần được quảng bá rộng rãi thông qua việc công bố công trình khoa học về nước mắm Việt Nam, tham gia các hội nghị - hội chợ thực phẩm lớn không những trong nước mà còn đến với các sự kiện văn hóa ẩm thực về nước mắm trên thế giới.

Nguyễn Hùng