Huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình là nơi sản sinh ra giống gà ri bản địa với đặc điểm thịt thơm, da giòn, ít mỡ và sức khỏe tốt, phù hợp với điều kiện chăn nuôi thả vườn.

Nhờ khai thác tốt những phẩm chất tự nhiên của giống gà ri này, kết hợp với hình thành chuỗi giá trị khép kín, đời sống của những người chăn nuôi ở Lạc Sơn đang ngày càng khấm khá.

Làm giàu từ gà ri bản địa

Cách đây hơn 1 năm, Bùi Văn Huế được nhận bằng khen của Thủ tướng về mô hình sản xuất hiệu quả, ổn định, giúp đỡ nhiều hộ nông dân xóa đói, giảm nghèo và tạo việc làm cho người lao động, góp phần vào phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh Hòa Bình.

Hiện, anh là thành viên của HTX Chăn nuôi và cung ứng gà Chí Thiện với 10 thành viên chính thức và liên kết sản xuất với 200 hộ chăn nuôi khác trong khu vực.

Ra đời năm 2017 với 10 thành viên, tiền thân là lò ấp trứng tại địa phương, hiện nay mỗi HTX xuất xưởng hơn 600.000 gà ri Lạc Sơn giống, cùng với đó là 200 tấn gà thịt. Lượng gà thịt này có 50% từ các thành viên HTX và 50% còn lại thuộc về các hộ liên kết.

Cụ thể, mỗi thành viên HTX Chăn nuôi và cung ứng gà Chí Thiện đang duy trì ít nhất 3 chuồng nuôi, mỗi chuồng có thể nuôi 2 lứa/năm, tương đương tổng đàn khoảng 6.000 - 10.000 con/năm. "Với tổng đàn như vậy, chúng tôi có thể đảm bảo duy trì được lợi nhuận hàng năm cho các thành viên vào khoảng trên dưới 200 triệu đồng", anh Bùi Văn Huế chia sẻ.

Cá biệt, có những thành viên HTX có điều kiện phát triển chuồng trại và nắm chắc kỹ thuật, có thể thu lãi đến 500 – 600 triệu mỗi năm từ chăn nuôi gà ri Lạc Sơn, ví dụ như anh Bùi Văn Hiến ở xã Quyết Thắng.

Trại gà nhà anh Hiến hiện có 4 chuồng, trong đó chuồng lớn nhất có thể nuôi được 2.000 con, các chuồng còn lại ít hơn, tương đương tổng đàn 1 năm vào khoảng 10.000 – 12.000 con.

Bắt đầu nuôi gà ri Lạc Sơn vào năm 2016 với quy mô chỉ vài chục con, sau khi thấy hiệu quả kinh tế, anh Hiến quyết định mở rộng quy mô và đến nay anh đã trở thành một trong những chủ trại gà lớn nhất ở địa phương.

Về hạch toán kinh tế cụ thể, mỗi con gà ri Lạc Sơn có thể thu về 30.000 – 50.000 đồng tiền lãi, tùy vào mức độ biến độ của giá trên thị trường, thông thường sẽ tăng mạnh vào thời điểm giáp Tết.

Với chất lượng đã trở thành thương hiệu, đầu ra của sản phẩm gà ri Lạc Sơn rất đảm bảo, các thương lái thường đến tận chuồng đặt mua, người nuôi không cần phải đem đi tiêu thụ. Về giá, bất chấp thời điểm giá gà công nghiệp xuống thấp, giá gà ri Lạc Sơn vẫn duy trì ở mức trên dưới 100.000 đồng/kg.

Để đảm bảo được thành công này trong nhiều năm qua, bất kể biến động của thị trường, ngoài việc liên kết chặt chẽ của các thành viên, HTX còn liên kết với các đơn vị chuyên môn về thú y hay thức ăn chăn nuôi, ví dụ như Công ty TNHH Thức ăn chăn nuôi Hoa Kỳ (AFC).

Không dừng lại ở cung cấp thức ăn, Công ty AFC còn tổ chức đưa cán bộ kỹ thuật xuống HTX để hướng dẫn với bà con chăn nuôi theo đúng quy trình, tiêu chuẩn. Các cán bộ này không chỉ hướng dẫn cho thành viên mà còn hỗ trợ cả các hộ liên kết sản xuất của HTX.

"Trong chăn nuôi hiện nay, các nguy cơ về dịch bệnh thường xuyên xuất hiện. Do đó, sự hỗ trợ từ cán bộ kỹ thuật của AFC với các thành viên HTX mang lại ý nghĩa rất lớn trong việc phòng ngừa dịch bệnh từ sớm", anh Huế cho biết thêm.

Duy trì đàn gà 4 tốt

Ông Nguyễn Trung Phương, Giám đốc kỹ thuật – thị trường của AFC chia sẻ, để có thể chăn nuôi hiệu quả, cần duy trì đàn gà 4 tốt: Giống tốt; Chuồng trại tốt; Thức ăn chăn nuôi tốt; Quy trình tốt. Khi đảm bảo được những yếu tố này, sản phẩm sẽ có chất lượng tốt nhất và giá thành tối ưu nhất, đem lại lợi nhuận cao nhất cho người chăn nuôi.

Trong đó, thức ăn chăn nuôi chiếm đến 60% giá thành của sản phẩm, khi có nguồn thức ăn tốt, giá cả phải chăng thì lợi nhuận của bà con cũng được đảm  bảo. Song song với thức ăn, nhận thức được tầm quan trọng của quy trình sản xuất, AFC đã cử các cán bộ kỹ thuật, hàng tuần, hàng tháng xuống kiểm tra, hỗ trợ người nuôi gà từ việc xây dựng chuồng trại đến lựa chọn con giống, phòng trị bệnh...

Ghi nhận những thành công từ HTX Chăn nuôi và cung ứng gà Chí Thiện, ông Bùi Văn Nên, Chủ tịch UBND xã Quyết Thắng, huyện Lạc Sơn chia sẻ: "Xã xác định mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội là đẩy mạnh sản xuất chăn nuôi, trong đó chú trọng vào chuỗi giá trị của gà ri bản địa Lạc Sơn".

Từ thành công của HTX Chăn nuôi và cung ứng gà Chí Thiện, ông Nên cho rằng việc phát triển đàn gà ri bản địa một cách bài bản, chuẩn hóa sẽ đem lại những hiệu quả kinh tế rõ rệt.

Do đó, chính quyền xã Quyết Thắng sẽ tập trung, phân bổ nguồn lực để có thể nhân rộng mô hình chăn nuôi gà ri bản địa tại địa phương. Cụ thể, trong năm 2024, chính quyền đã bố trí nguồn vốn từ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi để xây dựng 6 tổ nhóm cộng đồng hoạt động theo mô hình của HTX Chí Thiện.

Trong thời gian tới, xã sẽ tiếp tục nghiên cứu, mở rộng mô hình chăn nuôi này, cùng với đó là liên kết, hợp tác với các đơn vị chuyên môn đã và đang làm việc cùng HTX để có thể đảm bảo chăn nuôi hiệu quả và bền vững.

Hiện nay, HTX Chăn nuôi và cung ứng gà Chí Thiện đã xây dựng được chuỗi giá trị khép kín từ gà ông bà cho đến đơn vị bao tiêu đầu ra. Với những lứa gà ông bà, bố mẹ thuần chủng, được chọn lọc kỹ càng, gà ri Lạc Sơn giống có sức khỏe tốt, khả năng thích nghi cao và đang được cung cấp cho nhiều nhà nuôi, không chỉ ở Hòa Bình mà còn các địa phương lân cận như Thanh Hóa, Ninh Bình, Nghệ An...

Nhờ được tư vấn về kỹ thuật chăm sóc, cho ăn, gà ri Lạc Sơn khi xuất bán có trọng lượng dao động từ 1,4 – 1,8 kg/con tùy trống mái, chất lượng thịt thơm ngon và không tồn dư chất cấm.

AFC hiện nay có 6 nhà máy thức ăn chăn nuôi trải dài khắp Việt Nam. Hằng năm, công ty cung cấp gần 1 triệu tấn thức ăn chăn nuôi ra thị trường. Chiến lược của AFC là đưa sản phẩm đến tận trang trại để giảm giá thành chăn nuôi, nâng cao lợi nhuận cho người nông dân.

Song song đó, công ty liên tục tổ chức đánh giá, cải tiến sản phẩm thức ăn để có được chất lượng tốt nhất với giá cả hợp lý nhất, xây dựng quy trình thức ăn phù hợp nhất cho từng đối tượng nuôi. 

Ngoài sản xuất thức ăn, AFC cũng đầu tư nghiên cứu, nâng cấp đàn giống vật nuôi các loại để cung cấp cho người chăn nuôi.