Công nghệ khí canh (Aeroponics) lần đầu tiên được nghiên cứu và phát triển bởi Tiến sĩ Franco Massatini tại Đại học Pia ở Italia. Khí canh là phương pháp trồng cây trong không khí mà không cần sử dụng đất. Công nghệ này hoạt động bằng cách phun dung dịch dinh dưỡng dưới dạng sương mù vào bộ rễ, kích thích cây phát triển mà không cần tiếp xúc trực tiếp với dung dịch. Thời gian và tần suất phun được điều chỉnh theo tình trạng sinh lý của cây và nhiệt độ môi trường, cho phép tối ưu hóa chế độ dinh dưỡng.
Công nghệ này sử dụng máy bơm cao áp, khí nén hoặc áp lực nước để phun dung dịch dinh dưỡng lên toàn bộ bộ rễ, dung dịch thừa được thu hồi, lọc và tái sử dụng. Áp dụng công nghệ khí canh có thể giảm đến 90% lượng nước, 95% lượng phân bón và 99% lượng thuốc bảo vệ thực vật.
Ban đầu, anh Trọng Phước dùng ống nhựa PVC nhưng nhận thấy loại ống này hấp thụ nhiệt quá mạnh làm rau bị ảnh hưởng. Mặt khác, quá trình vận chuyển cũng khó khăn do hàng cồng kềnh. Sau khi tham khảo nhiều nơi, anh cho ra đời loại trụ đứng có thể tháo lắp được. Trụ này dùng nhựa chịu nhiệt, nhiệt độ bên trong trụ được bảo đảm, do đó không cần lưới che.
Quy trình sản xuất rau khí canh khá đơn giản, người bận rộn hay chưa có kinh nghiệm trồng rau cũng làm được, bởi đa phần ứng dụng công nghệ kỹ thuật cao, không tốn nhiều công chăm sóc. Nước để phun là nước sinh hoạt hàng ngày, được lọc và bổ sung chất dinh dưỡng hữu cơ. Hạt giống được ươm trong giá thể bằng mút xốp hoặc xơ dừa.
Sau khi cây có 2 đến 4 lá, người trồng bỏ cây vào rọ và cho lên trụ. Mỗi trụ 60 hốc, có thể trồng nhiều loại như rau họ cải, dền, ớt, cà chua, cần tây, bồ công anh,... Tùy loại rau mà có thời gian thu hoạch khác nhau, ước tính mỗi trụ từ 6-7kg.
Trồng rau khí canh không sử dụng đất giúp giảm nguy cơ ô nhiễm và duy trì môi trường sạch hơn, từ đó giảm thiểu khả năng nhiễm sâu, bệnh. Nếu một cây trong hệ thống bị nhiễm bệnh có thể dễ dàng nhổ bỏ mà không gây ảnh hưởng đến các cây khác.
Với chu trình khép kín từ trồng đến thu hoạch, hệ thống khí canh tiết kiệm được nước và dinh dưỡng nhờ cây trồng hấp thu trực tiếp các chất này, tránh bị thất thoát do ngấm vào đất hoặc bốc hơi. Công nghệ này không yêu cầu sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và không có vi sinh vật gây hại, nhờ đó sản phẩm an toàn cho người tiêu dùng.
Trồng rau khí canh giảm công lao động vì không cần làm đất hay làm sạch cỏ dại. Hệ thống này không yêu cầu tưới nước, dễ thanh trùng và kiểm soát dịch bệnh.
Dù bảo đảm an toàn, vệ sinh, chất lượng nhưng trồng rau khí canh hữu cơ cũng yêu cầu cao về kỹ thuật, sản lượng chỉ bằng 80% so với trồng bằng phương pháp khác, chi phí ban đầu cũng tương đối cao. Nếu phát triển theo hướng kinh tế phải có đối tượng khách hàng phù hợp, bởi giá thành rau hữu cơ đắt hơn rau sản xuất theo kiểu truyền thống.
Anh Nguyễn Trọng Phước chia sẻ: “Trồng rau khí canh hoàn toàn có thể áp dụng cho người dân sống ở đô thị, bởi chỉ cần 2m2 là có thể trồng được. Người trồng vừa có sản phẩm sạch, an toàn, vừa có thể tận dụng những trụ rau làm cây cảnh. Hướng tới, chúng tôi liên kết với một đơn vị sẽ làm thiện nguyện bằng cách đầu tư vườn rau khí canh an toàn. Chúng tôi mong muốn lan tỏa mô hình này đến cộng đồng”.
Mô hình trồng rau khí canh hữu cơ là một trong những giải pháp phát triển nông nghiệp đô thị. Mong rằng, mô hình này sẽ góp phần giúp đời sống người dân cải thiện, nhất là trong vấn đề chọn thực phẩm xanh, sạch, an toàn./.
Lê An - Thái Bạch
