Theo ông Phùng Văn Thành, Tham tán Thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Philippines, nhập khẩu gạo của Philippines tăng mạnh trong nửa đầu năm nay. Số liệu thống kê của Cục Công nghiệp Thực vật, Bộ Nông nghiệp Philippines, cho thấy, nếu như trong 6 tháng đầu năm 2023, tổng lượng gạo nhập khẩu của Philippines đạt 1,86 triệu tấn, thì trong 6 tháng đầu năm 2024, con số này là 2,32 triệu tấn, tăng 24,7%.

Trong 2,32 triệu tấn gạo nhập khẩu, có tới 1,72 triệu tấn gạo từ Việt Nam. Như vậy, Việt Nam tiếp tục là nguồn cung gạo nhập khẩu lớn nhất cho Philippines và chiếm 74% tổng lượng gạo nhập khẩu của nước này. Tỷ trọng của gạo Việt Nam tuy có giảm so với năm 2023, nhưng vẫn ở mức áp đảo so với các nguồn cung khác.

Đứng ngay sau Việt Nam là Thái Lan với 352.331 tấn, chiếm 15%. Các nguồn cung khác như Pakistan, Myanmar chiếm tỷ trọng khiêm tốn. Ngoài ra, Philippines còn nhập khẩu gạo từ Ấn Độ, Trung Quốc, Nhật Bản, Campuchia, Italia và Tây Ban Nha, những nguồn cung này chỉ chiếm thị phần rất nhỏ.

Ở chiều ngược lại, Philippines tiếp tục là thị trường lớn nhất của gạo Việt Nam. Trong nửa đầu năm nay, xuất khẩu gạo sang Philippines đạt gần 1,94 triệu tấn, trị giá gần 1,21 tỷ USD, tăng 14% về lượng, tăng 41% về kim ngạch. Philippines chiếm 43% tổng lượng và chiếm 42% tổng kim ngạch xuất khẩu gạo của Việt Nam 6 tháng đầu năm.

Trong năm nay, giá gạo trên thị trường Philippines luôn ở mức cao. Vì vậy, trong thời gian qua, Chính phủ Philippines đã phải ban hành một số chính sách nhằm hạ nhiệt giá gạo, trong đó có việc giảm thuế nhập khẩu gạo.

Tháng 6 năm 2024, Tổng thống Ferdinand R. Marcos Jr., đã ký Sắc lệnh số 62 điều chỉnh mức thuế nhập khẩu của nhiều mặt hàng, trong đó có mặt hàng gạo, từ mức 35% xuống còn 15% với thời hạn áp dụng cho tới năm 2028. Quyết định trên nhằm mục đích hạ giá gạo và giúp gạo có giá cả phải chăng hơn đối với đại đa số người dân, nhất là dân nghèo ở Philippines. Điều này được kỳ vọng sẽ giúp cho giá gạo trên thị trường Philippines giảm khoảng 6 – 7 pesos/kg, làm gia tăng nhu cầu tiêu thụ gạo trong nước.

Việc Philippines giảm mạnh thuế nhập khẩu gạo cũng hỗ trợ các nhà nhập khẩu có thể mua nhiều gạo hơn từ thị trường thế giới. Đây là cơ hội cho các nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, bao gồm Việt Nam – nước xuất khẩu gạo lớn nhất vào Philippines, chiếm tới 83% tổng lượng gạo nhập khẩu của Philippines năm 2023.

Philippines là nước tiêu thụ gạo lớn, và là một trong số các quốc gia nhập khẩu gạo hàng đầu trên thế giới. Trong những năm qua, lượng gạo nhập khẩu hàng năm của Philippines luôn ở mức cao, đạt kỷ lục 3,82 triệu tấn vào năm 2022. Năm 2023, tổng lượng gạo nhập khẩu của Philippines đạt 3,6 triệu tấn, giảm 5,9% so với năm 2022.

Các dự báo đều cho thấy trong năm nay, Philippines có thể nhập khẩu lượng gạo cao kỷ lục, đạt tới trên 4 triệu tấn. Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), dự báo năm 2024, Philippines nhập khẩu khoảng 4,6 triệu tấn gạo và tiếp tục là nhà nhập khẩu gạo hàng đầu thế giới.

Với những dự báo như trên từ thị trường Phililppines, xuất khẩu gạo Việt Nam sẽ tiếp tục sôi động trong nửa cuối năm nay, nhất là khi giá gạo xuất khẩu của Việt Nam hiện đang ở mức cạnh tranh hơn nhiều so với trước đây. Hiện tại, giá gạo xuất khẩu loại 5% tấm của Việt Nam đang ở mức 560 USD/tấn, là mức thấp nhất trong vòng 1 năm qua. Giá gạo 5% tấm của Việt Nam đang thấp hơn 4 USD/tấn so với gạo cùng loại của Thái Lan và 9 USD/tấn so với gạo Myanmar.

Giá gạo xuất khẩu giảm dẫn tới giá lúa hàng hóa ở Đồng bằng sông Cửu Long đang có xu hướng giảm xuống, nhưng vẫn ở mức mang lại lợi nhuận tốt cho nông dân.

Ông Nguyễn Sơn Lộc, nông dân ở xã Khánh Hưng, huyện Vĩnh Hưng, tỉnh Long An, cho biết, từ cuối tháng 4, khi nguồn nước thuận lợi, gia đình ông đã xuống giống vụ hè thu trên diện tích 5 ha, sử dụng giống Đài Thơm 8 (DT8), một trong những giống lúa thơm đang được xuất khẩu sang nhiều thị trường châu Á, trong đó có thị trường Philippines (người tiêu dùng Philippines rất thích gạo Đài Thơm 8).

Đến thời điểm này, gia đình ông Lộc đang chuẩn bị thu hoạch lúa hè thu. Giá lúa Đài Thơm 8 mà thương lái thu mua tại ruộng tuy đã giảm nhưng vẫn đang ở mức trên 7.000 đồng/kg, là mức giá giúp cho người trồng lúa yên tâm sản xuất. Nhiều giống lúa xuất khẩu khác như OM 5451, OM 18, IR 50404… tuy cũng giảm giá, nhưng nhìn chung đều đang ở mức cao, trên dưới 7.000 đồng/kg.