Nâng cao thu nhập, xây nhiều miền quê đáng sống

Tôi may mắn được “mục sở thị” nhiều vườn mẫu trong tỉnh Hà Tĩnh. Mỗi miền quê nông thôn mới (NTM) với những con đường bê tông sạch sẽ, hai bên là hàng rào xanh với những hàng cây cắt tỉa gọn gàng, vườn hộ được chỉnh trang theo từng hàng, luống, khu vực... Phong trào xây dựng vườn mẫu từ những điểm sáng ban đầu đã thấm sâu đến nhiều vùng quê trong tỉnh.

Khi bắt tay xây dựng NTM, tại không ít địa phương, những cây xanh bóng mát bị chặt bỏ, nhường chỗ cho bê tông hóa tường rào. Sớm nhận ra bất cập đó, Văn phòng điều phối NTM Hà Tĩnh đã sáng tạo ra cách làm mới, xây dựng tiêu chí thứ 20 - khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu.

Hà Tĩnh là “vùng chảo lửa, túi mưa”, lại chịu tác động nặng nề của biến đổi khí hậu. Từ trong khó khăn, người dân Hà Tĩnh phải nỗ lực rất lớn để phát triển kinh tế. Tiêu chí 20 xuyên suốt là nâng cao đời sống, vật chất tinh thần cho Nhân dân. Bắt đầu từ trong mỗi gia đình đến vườn mẫu, khu dân cư kiểu mẫu đều gắn với môi trường xanh - sạch - đẹp.

“Nếu tiêu chí vườn mẫu không được triển khai với sự tập trung cao trong chỉ đạo và cơ chế, chính sách hỗ trợ ban đầu thì những “tấc vàng” ở Hà Tĩnh sẽ mãi ngủ yên trong những khu vườn um tùm cỏ dại. Đánh thức tư duy làm vườn để tạo nguồn thu nhập ổn định, chỉnh trang bộ mặt khu dân cư NTM là bước đi sáng tạo của phong trào xây dựng nông thôn mới ở Hà Tĩnh”- ông Trần Huy Toản, cán bộ chuyên trách tiêu chí 20 - Văn phòng điều phối NTM Hà Tĩnh cho biết

Năm nay đã 74 tuổi nhưng vợ chồng ông Đinh Văn Dy (thôn Hà Thanh, xã Tượng Sơn, Thạch Hà) vẫn hăng hái đi đầu trong phong trào xây dựng vườn mẫu. Năm 2014, gia đình ông là một trong những hộ dân đầu tiên trong thôn cải tạo vườn tạp, xây dựng vườn mẫu. Trên khu vườn hơn 2.000m2, ông trồng các loại cây ăn quả như: ổi Đài Loan, nhãn, hồng xiêm; diện tích còn lại trồng các loại rau màu và đào 200 m2 ao nuôi cá chép.

Ông Dy luôn chịu khó học hỏi kiến thức, thử nghiệm giống mới, sản xuất đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Các loại rau được canh tác gối vụ, trái vụ để nâng cao thu nhập. Ông bà luôn sẵn lòng chia sẻ những cách làm hay trong chăm sóc cây trồng, vật nuôi cho bà con, đặc biệt là kinh nghiệm phòng tránh sâu bệnh trên bí, mướp, dưa chuột không dùng thuốc trừ sâu. Nhờ sự cần mẫn, tính toán hợp lý trong tổ chức sản xuất, gia đình ông có thu nhập từ 50 - 80 triệu đồng/năm.

Chủ tịch UBND xã Tượng Sơn Dương Kim Huy cho biết: “Tính đến thời điểm này, toàn xã có 80 vườn mẫu, thu nhập bình quân từ 80-100 triệu đồng/năm. Ngoài tạo nguồn thu nhập ổn định cho bà con, việc xây dựng vườn mẫu còn tạo được tính lan tỏa trong phát triển kinh tế vườn hộ, người dân mạnh dạn đầu tư, đưa các tiến bộ khoa học kỹ thuật và công nghệ mới vào sản xuất. Vườn mẫu còn đảm bảo cảnh quan môi trường, mang lại tính thẩm mỹ cao, tạo hình ảnh vùng quê NTM trù phú”.

Để không dừng lại ở mô hình

Về Hà Tĩnh hôm nay, sắc diện nông thôn tươi mới, ấm no, hạnh phúc hiện hữu trong mỗi ngôi nhà, mỗi gương mặt người dân. Ở các vùng nông thôn, nhà được ngói hóa, kiên cố hóa; đường giao thông nông thôn được bê tông, nhựa hóa đồng bộ; hệ thống hạ tầng điện - đường - trường - trạm - thủy lợi - nhà văn hóa thôn khang trang, hiện đại; vườn không chỉ đẹp mà còn cho hiệu quả kinh tế.

Tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh chỉ còn 3,79% (giảm gần 10 lần so với năm 2001); thu nhập bình quân đầu người đạt 46,3 triệu đồng/năm. Số hộ giàu, khá giả tăng nhanh. Nhiều nơi nhà ngói mới, nhà cao tầng mọc lên san sát; đêm đêm bừng ánh điện toát lên vẻ hiện đại của “phố ở trong làng”.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Xuân Tình, Chủ tịch hội làm vườn và trang trại Hà Tĩnh: “Là tỉnh đầu tiên thực hiện có hiệu quả phong trào làm vườn mẫu trong xây dựng NTM, Hà Tĩnh đã có nhiều cách làm hay, sáng tạo. Đặc biệt, việc xây dựng vườn mẫu sản xuất VAC theo hướng nông nghiệp hữu cơ đã tạo ra khuôn viên hộ xanh, sạch, đẹp, hình thành thói quen của người dân trong việc sản xuất hàng hóa có giá trị kinh tế cao. Việc xây dựng vườn mẫu đã mang lại kết quả rõ nét, góp phần chuyển đổi từ vườn tự cung, tự cấp sang vườn kinh doanh; từ nông dân đơn thuần thành nông dân tiếp cận sản xuất hàng hóa, tạo sức lan tỏa để nâng cao thu nhập cho người dân và cảnh quan cho làng quê".

Không thể phủ nhận, các vườn chuẩn, vườn mẫu nông thôn mới ở Hà Tĩnh đã tạo diện mạo mới cho những vùng nông thôn, thế nhưng, vì đối tượng chủ thể của phong trào xây dựng vườn mẫu là nông dân, do đó, mục tiêu chính, tiêu chí cứng trong vườn mẫu NTM “trước hết”, “đầu tiên” vẫn là nâng cao thu nhập từ phát triển kinh tế vườn.

Vậy nên, để khai thác tốt tiềm năng, lợi thế, tạo ra khối lượng hàng hóa lớn từ kinh tế vườn, các cấp, ngành, địa phương cần tiếp tục quan tâm công tác phát triển kinh tế vườn nhằm nâng cao thu nhập cho cộng đồng dân cư; lựa chọn cây, con chủ lực phù hợp với địa phương; thành lập các tổ hợp tác, HTX vừa giúp nhau phát triển sản xuất, vừa tăng cường tình đoàn kết trong cộng đồng dân cư.

Nếu muốn nhân rộng và lan toả thì trước hết phải xây dựng những vườn có tính phổ biến về cả quy mô, diện tích, chi phí đầu tư, thu nhập... để nhiều nông dân có thể học hỏi, xây dựng... Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, sản xuất phân hữu cơ từ phế phẩm nông nghiệp, rác thải sinh hoạt, vệ sinh môi trường; tăng cường liên doanh, liên kết với doanh nghiệp để bao tiêu sản phẩm.