Với sự điều hành linh hoạt, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm của ban quản trị là những bạn trẻ thế hệ 9x, HTX Lục Ngạn Xanh ở thôn Phúc Hòa, xã Đồng Cốc (Lục Ngạn, Bắc Giang) đã góp phần không nhỏ thay đổi thói quen sản xuất phụ thuộc vào phân bón, thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) hóa học sang canh tác theo hướng hữu cơ, bảo vệ môi trường.
Các thanh viên HTX Lục Ngạn Xanh "nói không" với thuốc trừ cỏ trong canh tác. Ảnh: Trung Quân.
Chị Trần Thị Ánh, cán bộ phụ trách kỹ thuật HTX Lục Ngạn Xanh cho biết, HTX hiện có gần 20ha (bao gồm cả liên kết) trồng rau, cây ăn quả, dược liệu. Việc vận động người dân xung quanh áp dụng phương pháp canh tác mới ban đầu gặp sự phản đối kịch liệt, thậm chí có người còn nặng lời phản đối. Tuy nhiên, không đành lòng chứng kiến những mảnh đất vốn màu mỡ, tơi xốp của quê hương ngày càng trở nên chai lỳ, kiệt quệ, các thành viên HTX vẫn kiên trì vận động, xây dựng mô hình mẫu để người dân có cơ sở đối chiếu, học tập.
HTX xây dựng 1.000m2 nhà lưới, 2.000m2 nhà màng để trồng rau ăn lá, dưa lê, dưa chuột. Cách trồng này giúp hạn chế tác động bất lợi của môi trường bên ngoài, thuận lợi quản lý được toàn bộ quá trình chăm sóc. Đồng thời, HTX sử dụng phân bón hữu cơ, thuốc BVTV sinh học để tăng chất lượng, đảm bảo an toàn thực phẩm cho nông sản. Nhờ đó, sản phẩm sản xuất ra tới đâu đều được các cửa hàng nông sản sạch đặt hàng mua hết tới đó.
Đối với cây ăn quả, để giảm lượng phân bón hóa học, HTX hướng dẫn các thành viên sử dụng phân gà đã được ủ hoai mục bằng men vi sinh (đặt mua tại các trại chăn nuôi) và trồng lạc, đậu tương để cải tạo đất.
HTX hướng dẫn các hộ tích cực sử dụng phân bón hữu cơ, bẫy, bã để hạn chế phân bón và thuốc BVTV thực vật hóa học trong quá trình chăm sóc cây ăn quả. Ảnh: Trung Quân.
Bên cạnh đó, tận dụng chuối quả ngâm ủ cùng chế phẩm vi sinh để bổ sung kali hữu cơ; ngâm ủ cá, đỗ tương để bổ sung đạm; mua thêm chế phẩm sinh học từ những đơn vị uy tín để bổ sung canxi cho cây trồng… Ngoài ra, sử dụng sả, ớt ngâm ủ thành dung dịch phun xua đuổi côn trùng, hạn chế sâu non thay vì sử dụng thuốc BVTV hóa học.
Đối với ruồi vàng, hòa tan 500ml mắm tôm với 200ml nước sạch, 10 ngày phun 1 lần. Cách làm này có thể hạn chế tới 70% ruồi vàng so với dùng thuốc BVTV hóa học (HTX đang áp dụng rất thành công trên cây táo).
Đối với những vườn cây ăn quả nằm xen kẹt với vườn trồng của các hộ canh tác theo lối truyền thống, HTX hướng dẫn các hộ trồng chuối ngự bao quanh để tạo hành lang bảo vệ, vừa có thêm nguồn thu từ chuối, vừa có thể hạn chế nhiễm thuốc BVTV hóa học.
Việc dọn dẹp cỏ dại trong vườn trồng được làm hoàn toàn bằng máy cắt cỏ hoặc bằng tay, tuyệt đối không sử dụng thuốc trừ cỏ. Sau đó, đem cỏ đã được thu gom ủ với men vi sinh, xử lý sạch nấm mốc để làm phân bón hữu cơ bổ sung cho đất.
Theo chị Trần Thị Ánh (ảnh), cán bộ phụ trách kỹ thuật HTX Lục Ngạn Xanh, để canh tác theo hướng hữu cơ thành công, người sản xuất phải kiên trì. Ảnh: Trung Quân.
Chị Trần Thị Ánh chia sẻ, canh tác theo hướng an toàn, hữu cơ là chặng đường dài, đòi hỏi phải có sự kiên trì, nhẫn nại. Do đó, để giúp các hộ lấy ngắn nuôi dài, HTX đã hướng dẫn người dân trồng xen hoa cúc chi vào vườn ổi, vừa giúp bảo vệ đất vừa tăng nguồn thu.
Hoa cúc chi là dược liệu có thể sử dụng trực tiếp hoặc chế biến với nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Do đó, muốn trồng được loại hoa này đòi hỏi vườn trồng phải đảm bảo an toàn, tuyệt đối "nói không" với thuốc BVTV hóa học.
Bà Trần Thị Phượng, thôn Đồng Tâm, xã Tân Lập (Lục Ngạn) sau khi được cán bộ kỹ thuật của HTX hướng dẫn đã cải tạo toàn bộ 3 mẫu đất trồng cam của gia đình chuyển sang trồng ổi theo hướng hữu cơ, kết hợp trồng hoa cúc chi.
Bà Phượng thuê máy đào toàn bộ gốc cây cam cũ, cày xới đất, bổ sung phân chuồng đã ủ hoai mục, vãi hạt vừng, đậu tương ra khắp vườn (khi nào được thu hoạch thì dùng máy phay xuống để tạo lớp mùn cho đất), sau đó để đất nghỉ trong vòng 1 năm. Khi HTX lấy mẫu đất đi kiểm tra các chỉ số đạt yêu cầu mới bắt đầu xuống giống ổi và trồng xen hoa cúc chi.
Nhờ canh tác theo hướng hữu cơ, các sản phẩm của HTX thuận lợi tiêu thụ với giá cao hơn canh tác thông thường. Ảnh: Trung Quân.
“Các hộ đều ý thức được rằng, mặc dù là cây trồng xen nhưng giá trị kinh tế mà hoa cúc chi mang lại rất lớn, hơn nữa đây còn là thức uống. Do đó, việc chăm sóc vườn ổi các hộ tuân thủ rất nghiêm ngặt quy trình canh tác hữu cơ, an toàn cho sản phẩm”, bà Phượng cho hay.
Nhờ canh tác theo hướng an toàn, hữu cơ, giá bán các loại nông sản, dược liệu của HTX cao hơn so với phương thức canh tác truyền thống trước đây. Quan trọng hơn, sức khỏe của người dân trực tiếp sản xuất, đất, nước, môi trường xung quanh đều được cải thiện từng ngày.
