Các lồng bè nuôi hàu vô tình làm hẹp dòng sông và ảnh hưởng đến việc lưu thông đường thủy trên đoạn sông dài khoảng 20 km tại địa bàn huyện Duyên Hải. Ảnh: Hồ Thảo.
Tác động môi trường và giao thông
Trong những năm gần đây, việc nuôi hàu đã dần trở thành một sự lựa chọn hấp dẫn đối với người dân tại huyện Duyên Hải. Trải dọc con sông từ Long Toàn đến Vàm Láng Nước, khoảng hơn 20km, hoạt động nuôi hàu đã phát triển từ chỉ vài hộ thử nghiệm ban đầu lên đến hơn 80 hộ nuôi với hình thức tự phát. Công việc nuôi hàu không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn đóng góp tích cực vào việc giải quyết vấn đề việc làm tại địa phương.
Mặc dù có những lợi ích đáng kể, nhưng tình trạng thiếu quy định chặt chẽ đã dẫn đến nhiều khó khăn trong việc lưu thông trên đường sông. Bên cạnh đó, việc thả vỏ xe và các vật liệu khác xuống lòng sông để nuôi hàu đang gây ra tình trạng ô nhiễm môi trường do những vật liệu này thất thoát xuống nước.
Nhiều hộ nuôi hàu tự phát tại địa phương đã nhận thức về tác động của hoạt động nuôi hàu đối với môi trường và giao thông. Họ đã cam kết tuân thủ các quy định cho khu vực nuôi hàu khi cần. Tuy nhiên, việc thiếu quy định cụ thể về việc quy hoạch vùng nuôi khiến cho hoạt động này không được kiểm soát một cách hiệu quả.
Ông Hon với diện tích nuôi hàu 300m2 đã nộp đơn xin cấp phép nuôi trồng thủy sản tại các khu vực chưa được quy hoạch. Ảnh: Hồ Thảo.
Một ví dụ điển hình là ông Kỳ Văn Hon, người đã nuôi hàu hơn 10 năm tại khóm Long Thạnh, phường 1, thị xã Duyên Hải. Mỗi lần ông thu hoạch khoảng 1 tấn hàu với giá 25.000 đồng/kg, tạo lợi nhuận hơn 10.000 đồng/kg. Tuy nhận thấy giá trị kinh tế nhưng ông cũng nhận thấy hoạt động nuôi hàu đang gây hẹp dòng sông, tác động đến việc lưu thông và gây cản trở giao thông.
Ông Hon đã nộp đơn xin cấp phép nuôi trồng thủy sản theo quy định nhưng đến nay tỉnh Trà Vinh vẫn chưa có quy hoạch cho vùng nuôi hàu. Ông đề xuất cần thiết lập quy định cho khu vực nuôi hàu và đặt biển báo, đặc biệt là vào ban đêm để đảm bảo an toàn cho phương tiện đi lại.
Tương tự, bà Lê Thị Chi, người sống tại ấp Ba Động, xã Tường Long Hoà, đã có hơn 30 năm kinh nghiệm trong ngành nuôi trồng thủy sản. Bà Chi chia sẻ rằng, dựa trên kinh nghiệm của nhiều người khác, bà đã theo đuổi hoạt động nuôi hàu với mục tiêu tăng thu nhập kinh tế. Tuy vậy, việc chưa có cấp phép nuôi hàu và quy hoạch vùng nuôi đang tạo ra một thách thức cho những người như bà.
Hướng phát triển triển bền vững
Để giải quyết vấn đề này, thị xã Duyên Hải đã đề xuất Sở NN-PTNT tỉnh Trà Vinh nên tiến hành khảo sát và quy hoạch vùng nuôi hàu. Quy hoạch này sẽ giúp tạo ra sự quản lý hiệu quả và đảm bảo rằng hoạt động nuôi hàu được thực hiện đúng quy trình. Điều này không chỉ giúp tận dụng hiệu quả diện tích mặt nước mà còn đóng góp vào việc tạo cơ hội việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân.
Mặc dù nuôi hàu mang lại giá trị kinh tế cao, việc quy hoạch vùng nuôi cần thiết để hạn chế tác động đến môi trường và giao thông đường thủy. Ảnh: Hồ Thảo.
Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Trà Vinh Trần Trường Giang, cho biết, Sở đã ban hành hướng dẫn tạm thời về việc cấp phép nuôi hàu dựa trên quy hoạch của cấp huyện và thị xã. Ông Giang nhấn mạnh rằng việc cấp phép cần dựa trên quy hoạch vùng nuôi thủy sản, đồng thời cần phải xem xét các yếu tố tự nhiên và nhu cầu thị trường.
Hơn nữa, người nuôi hàu cần xác định rõ đầu ra cho sản phẩm hàu khi đạt đến tuổi thu hoạch. Điều này giúp tránh tình trạng cung cấp vượt quá nhu cầu, góp phần ngăn chặn tình trạng dư thừa và thất thoát sản phẩm. Ông cũng khuyến cáo người nuôi hàu cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của nhà nước và nên sử dụng hình thức nuôi bằng lồng bè để giảm thiểu tác động đến môi trường và giao thông.
Mặc dù việc quy hoạch vùng nuôi vẫn đang trong quá trình triển khai, điều này đánh dấu một bước đi quan trọng trong việc tạo ra cơ hội bền vững cho việc nuôi hàu và đảm bảo phát triển có trách nhiệm. Quản lý và quy hoạch vùng nuôi hàu không chỉ thúc đẩy phát triển kinh tế mà còn đảm bảo bảo vệ môi trường, tạo nền tảng cho tương lai phát triển bền vững.
