Ông Nguyễn Văn Lên ở ấp 11, xã Vị Trung, huyện Vị Thủy đứng nhìn 1,3 ha lúa của mình đang chín rục, lo lắng, nói: “Đáng lẽ lúa này phải thu hoạch hôm Mùng 7 Tết, nhưng kêu máy gặt đập rất khó vì không đủ máy cho cách đồng này. Mặc dù giá công cắt lúa đã tăng gần 100 ngàn đồng/công so với năm trước. Lúc đầu tôi kêu giá 260 ngàn đồng rồi lên đến 350 ngàn đồng/công, nhưng cũng không có máy. Trong khi đó, thuê nhân công cắt tay thì giá 400 ngàn đồng/công, phải tốn thêm 200 ngàn đồng/công chi phí thuê máy suốt, công kéo lúa… mà vẫn không có nhân công để thuê, vì phần lớn lao động ở địa phương đi làm công nhân hết rồi”. Nhiều chủ máy GĐLH cho biết rằng năm nay số lượng máy về làm dịch vụ rất ít, không bằng nửa số máy năm rồi. Thường thì công suất một ngày máy gặt 50 công lúa, nhưng lúa thu hoạch trễ, bị sập nên chỉ được 20 công. Từ đó, diện tích lúa của bà con thu hoạch trễ cứ ứ dồn hoài tới… Đó là tình cảnh chung của nhiều nông dân ở Hậu Giang đang phải đối mặt.

Theo ông Lê Văn Đời, Phó giám đốc sở NN&PTNT Hậu Giang, tỉnh hiện có 136 máy GĐLH, đáp ứng gần 50% nhu cầu toàn tỉnh, trong đó có khoảng 20% diện tích do máy từ các tỉnh khác đến làm dịch vụ. Hàng năm, các chủ máy có liên kết với các chủ máy ở các tỉnh lân cận để làm dịch vụ. Nhưng năm nay Hậu Giang cũng như các tỉnh trong vùng, nông dân xuống giống đồng loạt theo lịch khuyến cáo của ngành nông nghiệp, kéo theo thu hoạch rộ cùng thời điểm nên không thể “chia sẻ” được.

Trong khi đó, theo đề án cơ giới hóa sản xuất lúa của tỉnh Hậu Giang giai đoạn 2012 – 2015, tỉnh sẽ trang bị 100 máy GĐLH với hình thức hỗ trợ người mua vay vốn 70% giá trị máy thông qua tín chấp, thế chấp tài sản, 30% còn lại do nông dân tự bỏ ra, theo Quyết định số 63/2010/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Bên cạnh đó, sẽ đầu tư thêm khoảng 3.400 loại máy móc, thiết bị phục vụ sản xuất nông nghiệp khác, như: xây dựng lò sấy, mua máy phun thuốc, máy tách hạt…nhằm đảm bảo có 70% diện tích lúa đông xuân được thu hoạch bằng máy GĐLH và 70% lượng lúa hè thu được sấy vào năm 2015. Tổng kinh phí đầu tư cho cơ giới hóa giai đoạn này trên 180 tỷ đồng.

Nếu đề án này sớm được triển khai sẽ mang lại lợi ích rất nhiều. Ngành nông nghiệp tỉnh Hậu Giang ước tính, nếu thu hoạch lúa bằng máy GĐLH thì mức độ thất thoát chỉ bằng 1/2 so với thu hoạch thủ công. Với sản lượng lúa của tỉnh, nếu thu hoạch bằng máy GĐLH sẽ giảm thất thoát khoảng 29.800 tấn/năm, giúp cho nông dân Hậu Giang có thêm gần 150 tỷ đồng mỗi năm. Vì thế, kế hoạch UBND tỉnh đề ra là đề án hỗ trợ lãi suất cho nông dân mua 100 máy GĐLH sẽ được thực hiện trước khi vào thu hoạch vụ đông xuân năm nay. Thế nhưng tiến độ thực hiện các trình tự thủ tục để giải ngân vốn vay cho nông dân mua máy rất chậm. Hầu hết các đơn xin mua máy còn nằm ở ban điều phối các huyện, sau đó mới chuyển đến ngân hàng NN&PTNT các huyện thẩm định đủ điều kiện thì mới tiến hành giải ngân. Mặc dù UBND tỉnh đã có chỉ đạo các cấp, ngành có liên quan cần tiến hành giải quyết ngay 87 đơn đã đăng ký mua máy cho kịp mùa vụ, số máy còn lại và các hạng mục khác như lò sấy, máy tách hạt, máy phun thuốc, máy làm đất…sẽ tiếp tục cho bà con đăng ký mua tiếp theo trong tháng 2 năm nay. Song, đến nay cũng chưa thấy tiến triển gì.

Việc gieo sạ đồng loạt rồi thu hoạch đồng loạt làm lúa chín rục ngoài đồng không chỉ mới xảy ra năm nay, nhưng tình trạng này vẫn chưa được khắc phục. Không chỉ chín quá ngày mà năm nay sương nhiều, gió mạnh làm lúa đỗ ngã rất nhiều, phần nào cũng ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng hạt lúa. Với tình cảnh hiện nay, nông dân đang rất cần các cấp chính quyền sớm có biện pháp huy động mọi nguồn lực có thể để hỗ trợ giúp bà con trong thu hoạch, nhằm giảm thiệt hại cho nông dân trong vụ lúa đông xuân này.