Cây ca cao có tên khoa học là Theobroma cacao. Hạt ca cao là nguyên liệu chính để sản xuất socola - thực phẩm được mệnh danh là “thức ăn của các vị thần”. 

Tại Đồng Nai, từ những năm 80 của thế kỷ trước, nông dân đã canh tác loại cây này, tuy nhiên vẫn còn manh mún, nhỏ lẻ và chủ yếu bán sản phẩm thô cho các công ty nước ngoài. Năm 2003, chương trình phát triển cây ca cao quốc gia được kích hoạt. Với sự khuyến khích, hỗ trợ của nhà nước, các doanh nghiệp bắt đầu tham gia vào chuỗi liên kết sản xuất, chế biến ca cao, từng bước xuất khẩu. Nắm bắt cơ hội, năm 2005, Công ty TNHH Ca cao Trọng Đức (xã Phú Hoà, huyện Định Quán, Đồng Nai) ra đời với hoài bão hiện thực hóa giấc mơ socola "Made by Vietnam".

Đến thăm gian hàng trưng bày các sản phẩm socola được chứng nhận OCOP 4 sao do Công ty TNHH Ca cao Trọng Đức làm chủ quy trình công nghệ chế biến, ông Đặng Trường Khanh, Giám đốc Công ty cho biết, thời điểm bắt tay vào chế biến sâu, các tài liệu về chế biến ca cao và socola trong nước hầu như không có. Máy móc, thiết bị, công nghệ phục vụ chế biến ca cao cũng chỉ là "số 0 tròn trĩnh", trong khi các thông tin qua internet cũng hạn chế chứ không được như bây giờ.

Với quyết tâm bằng mọi giá, đặc biệt không thể đánh mất vùng nguyên liệu do chính bố mình đã dày công gây dựng (ông Đặng Tường Khâm – cha ông Khanh là người đặt nền móng cho ca cao khu vực này), ông Khanh đã quyết định dùng phương pháp “thử và sai” để tiến hành sáng chế, cải tiến các trang thiết bị sản xuất và thực nghiệm, đánh giá kết quả các sản phẩm. Trải qua không ít lần thất bại, được đánh đổi bằng rất nhiều công sức và tài sản, cuối cùng thanh socola "Made by Vietnam" hoàn hảo nhất cũng được ra lò.

Đến nay, Công ty TNHH Ca cao Trọng Đức đã đầu tư hàng triệu đô la vào nhà máy chế biến và vùng nguyên liệu. Hiện ngoài xuất khẩu hạt ca cao thô, Công ty có gần 30 sản phẩm chế biến sâu như chocolate, rượu ca cao, bột ca cao... tiêu thụ tốt ở thị trường nội địa và đã có nhiều sản phẩm tiêu biểu được người tiêu dùng bình chọn là hàng Việt Nam chất lượng cao, nhiều sản phẩm đạt OCOP 4 sao đã được các thị trường khó tính như Nhật Bản, Hàn Quốc... đón nhận.

Liên kết bền vững vì lợi ích của nông dân

Theo ông Khanh, xuyên suốt quá trình hình thành và phát triển, Công ty luôn đặt mục tiêu giúp nông dân đổi đời từ cây ca cao. Trước đây, hàng trăm ha ca cao của Đồng Nai từng bị "xóa sổ" do đầu ra bấp bênh thì nay đã trở thành cây trồng cho thu nhập cao nhờ doanh nghiệp và nông dân bắt tay liên kết xây dựng cánh đồng lớn.

Dự án cánh đồng lớn cây ca cao cũng đã được UBND tỉnh Đồng Nai có quyết định phê duyệt nhằm có cơ chế, chính sách hỗ trợ, thúc đẩy. Theo đó, mục tiêu của dự án là xây dựng vùng nguyên liệu cây ca cao 830ha trồng dưới tán cây điều tại địa phương. Dự án đã phát huy được sức mạnh tổng hợp của nhà nước, doanh nghiệp, nông dân. Cùng với dự án cánh đồng lớn cây ca cao, Công ty TNHH Ca cao Trọng Đức cũng xây dựng chuỗi liên kết chặt chẽ với toàn bộ nông dân trồng ca cao bằng hợp đồng bao tiêu trái tươi với giá sàn 5.000 đồng/kg. Giá thu mua thực tế 3 năm trở lại đây là 5.700 - 6.200 đồng/kg.

Ngoài ra, để giúp nông dân làm giàu trên chính mảnh đất của mình, Công ty hỗ trợ tài chính cho hợp tác xã và tổ hợp tác liên kết nhằm duy trì sản xuất ổn định thông qua hai khoản hỗ trợ là chi phí quản lý và chi phí lũy tiến. Lũy kế đến cuối năm 2021, Công ty đã tiến hành giải ngân hỗ trợ chính sách trồng ca cao cho bà con nông dân ở huyện Định Quán, Tân Phú, Thống Nhất với tổng kinh phí 1,5 tỷ đồng.

Đối với các vùng nguyên liệu mới, Công ty đánh giá tiềm năng, làm việc với chính quyền địa phương, cập nhật thông tin về hiệu quả kinh tế cây ca cao cho tất cả các chủ thể/đối tác có liên quan. Khi có sự đồng thuận, Công ty sẽ hỗ trợ kỹ thuật canh tác và đồng hành cùng nông dân trồng ca cao. Quan điểm của Công ty là gia tăng hiệu quả sử dụng đất thông qua việc trồng ca cao dưới tán cây khác (đặc biệt là cây điều).

“Việc các sản phẩm ca cao chế biến được chứng nhận OCOP 4 sao, cùng với hoạt động hợp tác với Nhật Bản để xuất khẩu socola “Made by Vietnam” ra thị trường thế giới sẽ là đòn bẩy để doanh nghiệp đẩy nhanh việc chuẩn hóa 100% diện tích cây ca cao nguyên liệu đạt chuẩn quốc tế”, ông Đặng Trường Khanh chia sẻ.

Trần Trung