Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến vừa có những chia sẻ về kết quả sơ bộ việc gỡ "thẻ vàng" IUU sau khi Đoàn thanh tra của Ủy ban châu Âu (EC) thanh tra thực tế lần thứ 4 (từ ngày 10/10 đến ngày 18/10/2023 tại các tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Định) về chống khai thai hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho biết: Đoàn thanh tra của EC tiếp tục ghi nhận, đánh giá cao nỗ lực chống khai thác IUU, đặc biệt là quyết tâm chính trị, sự quan tâm, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đối với vấn đề này. Đồng thời EC đánh giá sự chuyển biến tích cực, đi đúng hướng và sự chỉ đạo rất sát sao từ trung ương của Việt Nam, đồng tình với Việt Nam rằng việc chuyển từ nghề cá nhân dân sang nghề cá có trách nhiệm đã có sự chuyển biến tích cực.

Về khung pháp lý, đoàn thanh tra EC cơ bản thống nhất với dự thảo 2 Nghị định sửa đổi, bổ sung đối với Nghị định 26/2019/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Thủy sản và Nghị định số 42/2019/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản.

Tuy nhiên, vấn đề mấu chốt kết quả tổ chức thực hiện trên thực tế tại địa phương đến nay vẫn còn hạn chế trong việc theo dõi, kiểm soát, giám sát hoạt động tàu cá, xử phạt vi phạm khai thác IUU, chế tài xử lý đối với các doanh nghiệp gian lận chưa nghiêm khắc.

Đoàn thanh tra đề nghị Việt Nam kiểm soát một số vấn đề như không để tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; không để tàu mất kết nối 10 ngày; không để tàu 3 không như: không đăng kiểm, không đăng ký, không giấy phép; tỷ lệ xử phạt còn rất thấp; tăng cường kiểm soát đối với nguyên liệu nhập khẩu bằng tàu container đối với loài cá cờ kiếm, cá ngừ vây ngực dài...  

Đoàn thanh tra của EC tiếp tục khuyến nghị Việt Nam cần phải có biện pháp xử lý nghiêm trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân tại địa phương không hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao, các doanh nghiệp làm ăn phi pháp...

Đoàn thanh tra cũng khuyến nghị các địa phương tập trung thực hiện nghiêm túc các quy định pháp luật thủy sản, đặc biệt quy định về thiết bị giám sát hành trình (VMS), đăng ký, cấp phép, đánh dấu tàu cá tạo sự chuyền biến trên thực tế, kiên quyết xử phạt triệt để các hành vi vi phạm khai thác IUU.

Về kết quả chính thức, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho biết, đoàn thanh tra phải báo cáo với Tổng vụ Các vấn đề Biển và Thủy sản của Ủy ban châu Âu (EC) về việc gỡ “thẻ vàng” của Việt Nam lúc đó mới có kết luận.

Tuy nhiên từ nay đến lần kiểm tra tiếp theo (dự kiến tháng 5 đến tháng 6/2024), Thứ trưởng Phùng Đức Tiến đề xuất lãnh đạo các tỉnh thành ven biển phải tiếp tục chỉ đạo sát sao, thường xuyên liên tục và đồng bộ các giải pháp thì Việt Nam mới có khả năng gỡ “thẻ vàng” IUU. Các tỉnh có hệ thống kết nối với thiết bị VMS thì phải trực 24/24 để phát hiện sớm tàu vượt ranh giới, mất kết nối. Đặc biệt là thực hiện các biện pháp mạnh không để tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài.

Bộ NN-PTNT sẽ khẩn trương đưa vào sử dụng Hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử, đồng thời tiếp tục tổ chức các đoàn công tác kiểm tra, đôn đốc và đề xuất biện pháp xử lý trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân còn thiếu trách nhiệm tại địa phương.

H.A