Thông tin tại Hội nghị thường niên và Hội thảo“Giải pháp thực thi chính sách cho doanh nghiệp khoa học và công nghệ”, do Hiệp hội Doanh nghiệp Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VST) tổ chức sáng 28/9 cho biết, tính đến hết năm 2022, cả nước có 712 doanh nghiệp khoa học công nghệ (KHCN) được công nhận trên tổng số 3.000 doanh nghiệp tiềm năng.

Đa số các doanh nghiệp đang hoạt động phát triển sản xuất tốt, tạo ra nhiều việc làm cho người lao động, đóng góp cho xã hội, trong đó có nhiều doanh nghiệp nằm trong Top 500 có tốc độ tăng trưởng hàng đầu của Việt Nam.

Doanh nghiệp KHCN ngày càng có nhiều sản phẩm, dịch vụ được thương mại hóa ra thị trường trong nước và xuất khẩu sang nhiều thị trường lớn như Hoa Kỳ, các nước châu Âu, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc…

Chỉ tính riêng hội viên Hiệp hội Doanh nghiệp KH&CN Việt Nam, nhân lực phục vụ cho KHCN là 4.636 người. Năm 2022 các doanh nghiệp KHCN là hội viên VST đã có đóng góp nhất định cho ngân sách nhà nước (ước tính đạt 279,5 tỷ đồng).

Theo Chủ tịch VST, Hoàng Đức Thảo, những thành tựu nói trên ghi nhận sự đóng góp đáng kể của các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp KHCN với tỷ lệ đầu tư và năng suất hoạt động KHCN khá cao.

Tuy nhiên, việc thương mại hóa sản phẩm ra thị trường của nhiều doanh nghiệp chưa đạt kết quả như mong muốn, việc kết nối, chia sẻ hợp tác, chuyển giao công nghệ còn hạn chế dẫn đến không đạt hiệu quả trong kinh doanh cao và việc tái đầu tư theo yêu cầu. 

Nhấn mạnh đến Nghị định 13/2019 của Chính phủ về doanh nghiệp KHCN, Chủ tịch VST Hoàng Đức Thảo cho rằng, sự ra đời của Nghị định là một bước đột phá về cơ chế chính sách hỗ trợ hoạt động doanh nghiệp KHCN với các ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, đất đai, tín dụng…

Dù vậy, trong quá trình thực thi nghị định này mang lại kết quả cho các doanh nghiệp còn rất hạn chế, rất nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện, được thể hiện qua ý kiến khảo sát của các doanh nghiệp thành viên VST. 

Kết quả khảo sát của VST đối với 167 doanh nghiệp thành viên cho thấy, đa số các doanh nghiệp KHCN không được hưởng chính sách ưu đãi theo Nghị định 13. Cụ thể, mới chỉ có 6 doanh nghiệp được ưu đãi theo Nghị định 13 với tổng số tiền ưu đãi là 91 tỷ đồng. Trong khi đó, 18 doanh nghiệp chưa biết tiếp cận cơ chế ưu đãi như thế nào. 1 doanh nghiệp có doanh thu sản phẩm KHCN không đủ tỷ lệ 30% để nhận ưu đãi. 141 doanh nghiệp chưa được hưởng ưu đãi.

Theo phản ánh các doanh nghiệp VST, hiện chưa có cơ chế thiết thực để bảo hộ thị trường, công nghệ, giải pháp kỹ thuật, sản phẩm mới. Cơ chế chính sách hỗ trợ đổi mới sáng tạo, ban hành chưa đồng bộ, tổ chức thực hiện chưa đầy đủ, kịp thời. 

Trước thực trạng này, Chủ tịch VST kiến nghị Nhà nước cần sớm ban hành nghị định hướng dẫn Luật Đấu thầu, theo đó thực thi các quy định về ưu đãi hoạt động đổi mới sáng tạo. Các tổ chức trực thuộc Bộ KH&CN tăng cường phối hợp với các sở KHCN địa phương tổ chức, tập huấn, hướng dẫn, triển khai thực hiện Nghị định 13, bảo đảm DN KHCN đều được hưởng lợi từ nghị định này.

Đánh giá về các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp KHCN, ông Trần Mạnh Báo, Chủ tịch Tập đoàn ThaiBinh Seed cho rằng, khó khăn, vướng mắc lớn nhất là trong vấn đề thực hiện thương mại hoá sản phẩm. Như vấn đề công nhận giống cây trồng mới còn chậm trễ do thay đổi của Luật Trồng trọt. Ngân sách cho hoạt động KHCN còn rất ít trong khi thủ tục còn nhiều và khó giải ngân; nguồn nhân lực phục vụ hoạt động KHCN còn thiếu và yếu.

Theo ông Trần Xuân Đích, Phó Cục trưởng Cục Phát triển thị trường và Doanh nghiệp KHCN, Bộ KH&CN, thời gian qua Nhà nước đã ban hành một số chính sách ưu đãi, hỗ trợ cho doanh nghiệp KHCN như ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp, miễn, giảm tiền thuê đất, dự án đầu tư sản xuất sản phẩm KHCN của doanh nghiệp KHCN được vay vốn tín dụng đầu tư của Nhà nước…

Báo cáo của các Sở Khoa học và Công nghệ cũng cho thấy, ngoài chính sách hỗ trợ chung của Nhà nước, các tỉnh/thành phố đều tăng cường hỗ trợ cho doanh nghiệp KHCN, doanh nghiệp tiềm năng thông qua việc thực hiện nhiệm vụ KH&CN sử dụng vốn Nhà nước.

Một số tỉnh, thành phố chú trọng hỗ trợ doanh nghiệp trên địa bàn thông qua việc đặt hàng các nhiệm vụ KH&CN nhằm tạo ra sản phẩm phù hợp với đặc thù, điều kiện tự nhiên của địa phương.

Về kế hoạch phát triển doanh nghiệp KHCN năm 2023 -2025, ông Đích cho biết hiện Bộ KH&CN đang lập đề xuất xây dựng Luật sửa đổi Luật KH&CN, dự kiến trình trong năm nay; nghiên cứu, hoàn thiện và đề xuất sửa đổi các quy định của Luật KH&CN làm cơ sở cho việc hình thành và phát triển doanh nghiệp KHCN.